اوج گیری نزاع‌ها در مسئله اوکراین چه تأثیری بر منافع ایران دارد؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ این مسئله از آن زمان تاکنون، بستر تنش‌های دائمی بین روسیه از یک طرف و اوکراین و حامیان غربی این کشور از طرف دیگر را فراهم کرده است و هر از گاهی این تنش‌ها فراز و فرود پیدا می‌کند. در چند ماه اخیر نیز شاهد بودیم که هر دو طرف، یکدیگر را به عبور از خط قرمز‌ها متهم می‌کنند.

غرب روسیه را متهم می‌کند به اینکه به دنبال تدارک برای حمله به اوکراین است و بسیاری نیز این حمله را نزدیک و قطعی می‌دانند و در مقابل روسیه نیز بر اساس آنچه در مواضع رسانه‌ای خود اعلام می‌کند، معتقد است که تلاش‌های غرب برای تجهیز اوکراین، حضور نظامی در منطقه و حضور ناو‌های نظامی پیمان آتلانتیک شمالی در دریای سیاه و بمب افکن‌های استراتژیک ناتو در نزدیکی‌های مرز این کشور، عبور از خط قرمز‌های روسیه است و روسیه این اتفاقات را تحمل نمی‌کند.

حمایت غرب از اوکراین

اکنون با تلاش‌های اخیر دولت اوکراین برای بازپس گیری کنترل خود بر مناطق شرقی، این احتمال وجود دارد که اقدامات آن عملا منجر به یک درگیری بین روسیه و نیرو‌های نظامی ناتو شود و شرایط منطقه را کاملا بحرانی کند. در شرایط فعلی، بخشی از نیرو‌های نظامی روسیه در مناطق شرقی اوکراین مستقر شده اند و از طرف مقابل نیز آمریکایی‌ها و متحدان اروپایی شان اعلام کرده اند که از دولت اوکراین حمایت خواهند کرد؛ البته تأکید کرده اند که الان قصدی برای ورود به عملیات نظامی علیه روسیه ندارند، اما اگر روس‌ها اقدام به حمله نظامی علیه اوکراین کنند، این کشور را با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی تاریخ مواجه خواهند کرد.

پیش نویس‌های روسیه به غرب

با این حال، وزارت خارجه روسیه دو پیش نویس را به کشور‌های غربی ارائه کرده که حاوی شرایط این کشور برای کاهش تنش مرزی با اوکراین است. از جمله شرایط مطرح شده در این پیش نویس، محدود شدن فعالیت کشور‌های اروپای شرقی در ناتو و رد تقاضای عضویت اوکراین و گرجستان در این پیمان است. روسیه گفته است که از روز شنبه آماده مذاکره درباره این موضوع است. روسیه می‌گوید ناتو باید خواسته اوکراین و متقاضیان اروپایی دیگر را برای پیوستن به این سازمان رد کند. روسیه همچنین از ایالات متحده و متحدانش خواسته است که همه فعالیت‌های نظامی در اروپای شرقی و آسیای مرکزی را متوقف کند.

روسیه بر این باور است که فعالیت‌های این کشور‌ها می‌تواند ترتیبات امنیتی «جنگ سردگونه ای» ایجاد کند. پذیرش این خواسته به این معناست که ناتو نقشی در هیچ یک از سه جمهوری بالتیک یا لهستان نداشته باشد و برنامه قبول عضویت اوکراین و گرجستان در این ائتلاف نظامی را بایگانی کند. مسکو عملا خواستار حق وتو درباره سرنوشت اعضای آینده ناتو است؛ موضوعی که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بار‌ها رد کرده است. اما در شرایطی که اختلافات میان روسیه و اوکراین و جبهه غرب حامی آن اوج می‌گیرد، پرسش این است که این وضعیت چه تأثیری بر ایران دارد؟

محمود شوری، کارشناس مسائل روسیه، در گفتگو با «ایسنا»، در پاسخ به این پرسش گفت: با افزایش اختلافات میان روسیه و اوکراین ممکن است شاهد موضع گیری‌های تندتری علیه غرب از سوی روسیه باشیم، به ویژه در موضوع پرونده هسته‌ای ایران ممکن است که روس‌ها تلاش کنند از این ابزار نیز علیه غرب استفاده کنند. اما بعید می‌دانم که تنش بین روسیه و اروپا به جایی برسد که فضایی برای بازیگری ایران ایجاد کند.

گرچه در موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران، روسیه و اروپا اشتراکاتی دارند و تحت کنترل قرار گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، نقطه اشتراک آن هاست، ممکن است روس‌ها در صورت افزایش تنش با ناتو و غرب طی اقدامی ایذایی بخواهند از موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران نیز استفاده کنند تا بر مواضع غربی‌ها تأثیرگذار باشند.
به هر حال روسیه ممکن است از این ابزار هم برای اینکه فشار بیشتری در شرایطی خاص به غربی‌ها وارد آورد، استفاده کند.

شوری درباره موضع ایران در زمینه اختلافات میان روسیه و اوکراین با تأکید بر اینکه «طبیعتا ما نباید به دنبال این باشیم که از وجود بحران‌های مختلف برای خود منفعتی ایجاد کنیم» گفت: بعید می‌دانم که مسائل آن منطقه خیلی به ما مرتبط باشد یا اینکه در تشدید بحران بین روسیه و اروپا نفعی برای ما وجود داشته باشد، در حالی که درگیری اروپا با روسیه و تشدید تنش‌های این دو ممکن است روی سایر مسائل سیاسی و بین المللی ازجمله موضوع ایران تأثیرگذار باشد. تشدید بحران‌های مختلف در جهان به ویژه میان قدرت‌های بزرگ عملا شرایط را برای کل جهان سخت‌تر می‌کند؛ به همین دلیل نیز موضع ایران باید بیشتر در راستای دعوت به صلح و آرامش و کاهش تنش‌ها باشد.